تالابهای استان گیلان، فرصتها و چالشها

تالاب انزلی: این تالاب در حدود 40 کیلومتری شمال شهر رشت و در جنوب غربی شهرستان انزلی و دریای خزر قرار دارد. در این تالاب بیش از 100 گونه پرنده، 50 گونه ماهی و صدها گونه مختلف از گیاهان و جانوران زندگی می‌کنند و به همین دلیل از مهم‌ترین تالاب‌های جهان محسوب می‌شود و از سال 1354 نیز در فهرست تالابهای بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و مهم‌ترین منبع تکثیر و تولید ماهیان خاویاری و استخوانی دریای خزر است. وسعت این تالاب در فصول زمستان و بهار به علت افزایش بارندگی به حدود 120 کیلومتر مربع می‌رسد و در تابستان و پاییز به حدود 80 کیلومتر تقلیل می‌یابد. با توجه به زیبایی‌های چشمگیر تالاب انزلی، این منطقه می‌تواند به عنوان اکوسیستم آبی- طبیعی، گردشگران زیادی را به خود جلب کند اما متأسفانه از سال 1384 خورشیدی در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.

تالاب بین‌المللی امیر کلایه (شیخ علی کل):

تالاب امیر کلایه که در گذشته آن را «شاله کل» نیز می‌نامیدند در بخش شیرجو پشت در شمال لاهیجان و در 28 کیلومتری شمال غربی لنگرود در نزدیکی جاده بندر کیاشهر (حسن کیاده) به لنگرود قرار دارد و یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد این تالاب این است که از معدود محیط‌های تالابی آب شیرین است که تنها در یک کیلومتری دریا قرار دارد. این تالاب توسط چشمه‌های زیرزمینی و تعدادی زهکش که آب مزارع کشاورزی را وارد تالاب می نمایند، تغذیه می شود.
این اکوسیستم آبی در سال 1354 خورشیدی در کنوانسیون رامسر با نام «تالاب امیر کلایه» در فهرست تالاب‌های بین‌المللی قرار گرفت و در حال حاضر تحت نظارت سازمان محیط زیست می‌باشد.

تالاب بوجاق:

با مساحتی بالغ بر 3250 هکتار و ارتفاع متوسط 26 متر پایین‌تر از سطح دریاهای آزاد، در شمال شرق شهر رشت در بخش بندر کیاشهر در 20 کیلومتری شهرستان آستانه اشرفیه واقع شده است.
قسمتی از تالاب بوجاق به علت اهمیت زیستگاهی به ویژه برای پرندگان مهاجر آبزی به عنوان تالاب بین‌المللی در سال 1354 خورشیدی تحت عنوان «لاگون کیاشهر» در فهرست کنوانسیون رامسر به ثبت رسید. این تالاب تا سال 1369 خورشیدی از دو بخش شرقی و غربی تشکیل شده بود که حدفاصل بین این دو بخش، رودخانه سفیدرود جریان داشت. طغیان‌های پی در پی و سیلاب‌های متعدد سبب انحراف رودخانه شده و نهایتاً دهانه سفیدرود در فاصله 2/5 کیلومتری دهانه اولیه قرار گرفت. بعد از پیروزی انقلاب سال 1357، این تالاب به عنوان «تالاب 22 بهمن» نیز نامگذاری گردید. منطقه بوجاق در سال 1377 خورشیدی با وسعت 800 هکتار به مدت 5 سال با نام «منطقه شکار ممنوع بوجاق کیاشهر» تحت حفاظت قرار گرفت و سپس در سال 1381 خورشیدی با افزایش سطح به میزان فعلی، به مجموعه پارک‌های ملی کشور پیوست. تمام پارک ملی بوجاق با عنوان «تالاب کیاشهر» در لیست تالاب‌های بین‌المللی کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است.
سید فرشید فلاح کارشناس معاونت فنی اداره محیط زیست استان گیلان طی مصاحبه ای گفت :اکوسیستم یک تالاب می تواند طی دو سال کاملا دگرگون شود ولیکن برای بازگرداندن آن به حالت عادی سالیان متوالی باید زمان صرف شود.
اقداماتی جهت کاهش ورود آلاینده ها به داخل تالاب انجام شده است از جمله: پروژه حذف رسوبات تالاب انزلی، احیای آبراهه و لایه برداری از قسمتهای مختلف تالاب که به صورت متداول در حال انجام است اما متاسفانه تغییر اساسی در وضعیت تالاب ایجاد نشده است.
وی ادامه داد در راستای مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی که با مشارکت کشور ژاپن در دست اقدام بود، دو پایلوت مشترک درحال انجام است. پایلوت اول مرکز بازدید کنندگان پل ولایت انزلی و پایلوت دوم تکمیل سیستم تصفیه آب روستای مبارک آباد که قرار براین است تا دو سه ماه آینده این کار پایان یابد. هفته گذشته نیز خانم کمنیا رئیس محیط طبیعی جایکا ژاپن دیداری با استاندار و مدیر کل محیط زیست استان داشتند و رایزنی های لازم در خصوص اجرای این دو پروژه را به انجام رسید.
فلاح گفت در حال حاضر تلاش سازمان متمرکز بر اقداماتی است که دریافت حق آبه تالاب را تضمین نماید. علاوه بر این گزارش سه رامسر سایت امیرکلایه، انزلی و بوجاق با همکاری کارشناسان اداره کل استان، طرح حفاظت از تالابهای ایران و دفتر اکوسیستمهای تالابی سازمان نهایی و به کنوانسیون رامسر ارسال شده است.