به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان حفاظت محیط زیست (پام)، کارگاه تبادل تجربیات پروژه مدیریت تالاب اکولوژیک تالاب انزلی با حضور حمید ظهرابی سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست، پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست، حمید گشتاسب مدیر کل دفتر زیستگاه و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست، قربانعلی محمدپور مدیر کل حفاظت محیط زیست استان گیلان، توموئو آئوکی مشاور ارشد تیم کارشناسی جایکا و جمعی از کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست پیش از ظهر امروز در سالن سرو سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
حمید ظهرابی سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی با اشاره به ارزش ها و کارکردهای تالاب ها همچون حفظ تنوع زیستی، تامین معاش مردم بومی و محلی، تلطیف هوا، جلوگیری از طوفان های گرد و غبار، گفت: وضعیت کنونی تالاب ها به عنوان یکی از مهم ترین شاخص های وضعیت مدیریت حوزه آبریز، بیانگر مدیریت نادرست منابع آبی است.
ظهرابی خاطرنشان کرد: خشک شدن تالاب ها از جمله نتایج بهره برداری نادرست از منابع آبی و ایجاد فشار بیش از ظرفیت و توان اکوسیستم بر این منابع است.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: هم اکنون غالب تالاب های کشور به دلیل خشکسالی و بحران آب با چالش رو به رو هستند و رفع این چالش ها نیازمند همدلی و همکاری میان بخشی و بین دستگاهی است.
وی ضمن یادآوری این موضوع که شرایط کنونی تالاب های کشور یک روزه ایجاد نشده است، خاطرنشان کرد: رفع این چالش ها موضوعی زمان بر و نیازمند تدوین برنامه بلند مدت با مشارکت همه ذینفعان است.
ظهرابی ادامه داد: یکپارچگی در مدیریت تالاب ها منجر به شکل گیری اقدام های موثرتر برای رفع خشکی تالاب ها می شود.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاکید بر این موضوع که آب یکی از مهم ترین حوزه های چالشی در کشور است، تصریح کرد: در تخصیص و پرداخت حق آبه تالاب ها هم با چالش هایی همچون اولویت بخشی به تخصیص آب حوزه های کشاورزی و صنعت رو به رو هستیم.
به گفته وی، از دیگر چالش های تامین حق آبه و نیاز آبی تالاب ها، تقابل این موضوع با تامین معیشت و اشتغال مردم و مسائل اقتصادی در ذهن برخی بخش های جامعه است.
این مقام مسئول ضمن یادآوری نقش بخش کشاورزی در چالش های کنونی حوزه آب، خاطرنشان کرد: با ضوابط و شیوه های کنونی قادر به رفع چالش های حوزه آب و مدیریت منابع آن نیستیم و بخش کشاورزی موظف است برای رفع این چالش ها، تلاش هایی جدی از جمله اصلاح الگوی کشت بر اساس شرایط اقلیمی داشته باشد.
ظهرابی افزود: ادامه روند تولید محصولات کشاورزی با ارزش افزوده پایین و آب بری زیاد ممکن نیست و از این رو ضروری است نمایندگان مجلس پیگیری برای تصویب طرحی به منظور الزام کشاورزان به کشت مطابق با شرایط اقلیم مناطق را در دستور کار قرار دهند.
سرپرست معاونت محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: رویکرد بخش کشاورزی باید به سمت تامین پایداری اکوسیستم برود.
ضرورت ایجاد شبکه مناطق حفاظت شده در برنامه محیط زیست دریای خزر/ همکاری های محیط زیستی در منطقه مانعی برای چالش های سیاسی است/ ایده داشتن شبکه تالاب ها در دریای خزر محقق می شود
بنابراین گزارش، پروین فرشچی معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز با اشاره به اهمیت همکاری های منطقه ای در رفع چالش های زیست محیطی دریای خزر، گفت: پس از فروپاشی اتحادیه شوروی در سال 1991و تبدیل آن به کشور های استقلال یافته با اقتصاد شکننده، نگرانی های زیادی در خصوص گسترش بهره برداری شرکت های بزرگ نفتی و تاثیر این فعالیت ها بر اکوسیستم شکننده دریای خزر در دنیا به وجود آمد.
فرشچی ادامه داد: در پی این نگرانی ها، جامعه جهانی از جمله صندوق تسهیلات جهانی، برنامه محیط زیست دریای خزر، برنامه توسعه سازمان ملل، اتحادیه اروپا بازدید از کشور های استقلال یافته و ایران را در دستور کار خود قرار داد و خواستار شکل گیری برنامه منطقه ای محیط زیست خزر شد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در واقع صندوق تسهیلات جهانی پیش از شناسایی وضعیت محیط زیست منطقه، خواستار اجرایی شدن برنامه محیط زیست در منطقه شد.
وی خاطرنشان کرد: دسترسی به اطلاعات علمی از مهم ترین چالش های حوزه خزر در گذشته بود که تلاش شد با گسترش همکاری های منطقه ای، این مشکل بر طرف شود.
فرشچی با اشاره به اینکه کنوانسیون تهران ابزار قانونی برای همکاری کشور های منطقه خزر است، گفت: در این کنوانسیون که مورد حمایت ملی صندوق تسهیلات جهانی است، مسئولیت کشورها و نحوه همکاری کشور ها مشخص شد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست ضمن تاکید بر ضرورت ایجاد شبکه مناطق حفاظت شده در برنامه محیط زیست دریای خزر برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و دانش کشورها در این زمینه با یکدیگر، تصریح کرد: مطالعات صورت گرفته در حوزه های تنوع زیستی، حفظ زیستگاه ها و تالاب های منطقه از جمله اطلاعاتی است که می تواند میان کشورها به اشتراک گذاشته شود.
وی اشاره ای هم به اهمیت نقش مشارکت مردمی در مدیریت تالاب ها و حفظ تنوع زیستی داشت و افزود: به دلیل همین اهمیت، استراتژی مشارکت مردم در مدیریت تالاب های سراسر کشور تدوین شده است.
فرشچی با یادآوری این موضوع که کنواسیون تهران متشکل از پروتکل های متعددی همچون تنوع زیستی، مقابله با آلودگی، کنترل آلودگی با منشاء خشکی، ارزیابی اثرات زیست محیطی با ماهیت فرامرزی است، گفت: اما در این میان پروتکل تنوع زیستی کنوانسیون تهران یکی از مهم ترین پروتکل هاست.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به تاثیرپذیری کشورهای ساحلی از فعالیت درون دریاها، گفت: از این رو افزایش همکاری میان کشورهای دریایی بسیار مهم است. ضمن آنکه گسترش همکاری های محیط زیستی در سطح منطقه می تواند مانع تنش ها و تقابل های سیاسی شود.
وی ادامه داد: همکاری های محیط زیستی در دریای خزر مثالی از همکاری های محیط زیستی منطقه ای است که منجر به کاهش تنش ها در منطقه شده است.
فرشچی با اعلام اینکه از سال 2012 و پس از سه دوره همکاری منطقه ای در دریای خزر، حمایت های ملی بانک جهانی از برنامه محیط زیست سازمان ملل ادامه پیدا نکرد، خاطرنشان کرد: این در حالی است که حق عضویت پرداختی توسط کشورهای منطقه برای اجرایی کردن کنوانسیون تهران کفایت نمی کند و کشور های عضو می بایست به دنبال جذب منابع مالی بین المللی دیگری برای ادامه این برنامه باشند.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه تعامل کنوانسیون تهران با پروژه های سطح منطقه باید حساب شده و با برنامه ریزی باشد، تصریح کرد: کنوانسیون تهران می تواند با پروژه مدیریت تالاب انزلی ارتباط خوب و حساب شده ای داشته باشد.
فرشچی با اعلام اینکه به زودی ایده داشتن شبکه تالاب ها در دریای خزر محقق می شود، گفت: یکی از برنامه های کنوانسیون تهران تنوع زیستی است که می تواند ارتباط خوبی با برنامه های کشور از جمله پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی برقرار کند.
عدم هماهنگی بین دستگاه ها حلقه گمشده در مدیریت مناطق حفاظت شده است
همچنین، حمید گشتاسب مدیر کل دفتر زیستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این کارگاه با اشاره به شرایط فرسایش خاک، بحران افزایش جمعیت، توزیع نامتوازن منابع، آلودگی و خشکسالی در کشو،ر گفت: پیشگیری از تخریب مناطق تحت مدیریت یکی از وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است و یکی از موفق ترین برنامه های این سازمان پروژه مدیریت تالاب انزلی است .
به گفته گشتاسب، عدم هماهنگی بین واحدها و دستگاه های دولتی، حلقه گمشده در مدیریت مناطق حفاظت شده است که آسیب زیادی به مناطق وارد کرده است.
وی ادامه داد: تالاب کف حوزه آبریز است و برای مدیریت آن می بایست کل حوزه مدیریت شود این درحالی است که هیچ قانون برای مدیریت فاضلاب، پسماند، آتش سوزی و سایر مشکلات حوزه آبریز نداریم.
گشتاسب با اشاره به همکاری بخش های مختلف استان گیلان برای مدیریت تالاب انزلی گفت: جلسات کمیته تالاب انزلی به ریاست استاندار گیلان تشکیل می شود و همه دستگاه های مسئول برای مدیریت تالاب انزلی همکاری می کنند که می تواند الگویی برای مدیریت سایر تالاب ها باشد.
بنابر این گزارش، مسعود باقر زاده کریمی معاون دفتر زیستگاه و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست در این کارگاه با بیان اینکه تجربه و تلاش چندین ساله تیم کاری مشترک ایران و ژاپن برای احیای تالاب انزلی گزارش می شود، گفت: سیاست سازمان حفاظت محیط زیست رویکرد زیست بومی در تالاب ها است و پروژه مدیریت اکولوژیک تالاب انزلی پیشرو ترین و قدیمی ترین پروژه در حوزه تالاب ها ست و بر اساس رویکرد زیست بومی هدف گذاری شده است و نگاه آن به کل حوزه آبریز بوده و برنامه عملیاتی و اجرایی تهیه کرده است.
به گفته باقر زاده ، در حال حاظر ظرفیت خوبی در پروژه تالاب انزلی وجود دارد و زمینه های مختلفی از جمله پایش، مشارکت مردمی، ساختار سازی، هماهنگی دستگاه اتفاق افتاده است.
وی با اشاره به اینکه شاید اثرات معنا داری در تالاب انزلی مشاهده نمی شود و می بایست این موضوع آسیب شناسی شود، گفت: فعالیت های این پروژه باعث شده است که در حوزه تالاب ها که قبلاً هیچ قانون و پروتکلی نداشته باشد در حال حاضر تجربیات و اطلاعات زیادی در دسترس است که امیدواریم این تجربیات چراغ راهی باشد برای آینده
گفتنی است، توموئوآئوکی مشاور ارشد تیم جایکا در این کارگاه گزارشی در خصوص پیشرفت کلی فعالیت های پروژه ارائه کرد.