حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی تعیين شد
رئیس اداره پژوهش و فناوری حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: حقابه زیست محیطی رودخانه زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی در براساس مطالعات دانشگاهیان استان های اصفهان و چهارمحال بختیاری تعیین شد.
به گزارش"پارما" کیوان نعمتی در این باره اظهار داشت: طرح تحقیقاتی "تعیین نیاز آبی رودخانه زاینده رود و تالاب بین المللی گاوخونی براي استمرار کارکردهاي اکولوژيک آنها" که از دي‌ماه ۹۳ توسط دانشکده منابع طبيعي دانشگاه صنعتي اصفهان با همکاري دانشگاه شهرکرد در حال انجام بود در مهر ماه ۹۷ به پايان رسيد.
وی افزود: با وجود سابقه نیم قرنی احداث سد زاینده رود، در دو دهه اخیر حقابه زیست محیطی رودخانه زاينده رود و تالاب بين المللي گاوخوني در بسياري مواقع تامين نشده است، بنابراين در جهت تخصيص صحيح آب در حوضه مذکور در وهله اول نياز به تدوین یک برنامه مدون بود که در آن نه تنها حقابه بخش های مختلف از جمله رودخانه و تالاب مشخص شود بلکه این برنامه مورد قبول تمامی بخش های مصرف کننده آب رودخانه نیز باشد و نبود چنین برنامه ای بيشترين آسيب را محيط زيست رودخانه، تالاب و همچنين کشاورزان در مواقع کم آبي و بحران وارد ساخته است.
نعمتی ضمن اشاره به قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالاب های کشور افزود: خوشبختانه با تصویب قانون مذکور، تامین نیاز آبي زيست محيطي تالاب هاي کشور ضمانت قانوني و اجرائي بهتري يافته و طبق اين قانون سازمان حفاظت محيط زيست مکلف شده نياز آبي زيست محيطي را تعيين و وزارت نيرو مکلف به تامين آب است.
وی گفت: در طرح تحقیقاتی که توسط تیم مجرب علمی از دانشگاه صنعتی اصفهان با همکاری دانشگاه شهرکرد انجام شده است، پهنه بندی يا (بازه بندي) حوضه گاوخوني بر اساس اطلاعات مختلف حاصل از مطالعات پايه و داده هاي مکاني، هيدرولوژي، اقليم و مطالعات زيستمندان، کيفيت آب بر اساس شاخص هاي زيستي، هيدرولوژيک، ريخت شناسي رودخانه، فرسايش و رسوب گذاري، منابع و مصارف آب، کاربري و پوشش اراضي حاشيه رودخانه و تغييرات آن صورت گرفت.
وی اضافه کرد: با جمع بندی نتایج و تلفیق پهنه بندی های ارائه شده در بخشهای مختلف طرح، پهنه بندی نهايي رودخانه و تالاب جهت ارائه راهکارهاي مديريتي و سناريوهاي تخصيص آب انجام، و در نهايت هفت پهنه بندي مديريتي به دست آمد.
نعمتی ضمن اشاره به روش ترکیبی شبیه سازی فیزیکی زيستگاه بر اساس نيازهاي زيستي گونه هاي ماهي شاخص و تامين کيفيت آب، در خصوص برآورد جريان زيست محيطي مورد نياز رودخانه و تالاب جهت تامين کارکردهاي بوم شناختي افزود بر اساس نتايج حاصل از روش ترکيبي، ميزان دبي جريان زيست محيطي براي بازه هاي ۱ تا ۵ شامل بالادست زاينده رود تا سد آبشار ۱۰ مترمکعب بر ثانيه، بازه ۶ شامل سد آبشار تا ورزنه ۷ متر مکعب بر ثانيه و بازه ۷ شامل تالاب گاوخوني ۵/۵ متر مكعب بر ثانيه به دست آمده است.
رئیس اداره پژوهش و فناروی حفاظت محیط زیست استان افزود: در نهایت با توجه به نتایج بدست آمده و مشکلات مصارف آب رودخانه، راهکارهای تامین نياز زيست محيطي در قالب ۶ سناريوي مديريتي ارائه شد به طوري که در شرايط نرمال (سناريوي اول) نياز زيست محيطي بازه‌هاي ۵، ۶ و ۷ به ترتيب ۳۱۵/۷۵، ۲۲۰/۹۰ و ۱۷۳/۲۵ ميليون متر مکعب در سال برآورد شد که با اعمال مديريت بر روي مصارف آب قابل تامين است.
وی گفت: همچنین در بدترین شرایط (کاهش آورد طبیعی حوضه به میزان ۲۵ تا ۵۰ درصد- سناریوي ششم) امکان تامين حقابه تالاب به ميزان ۵۰ تا ۶۰ درصد وجود دارد.
وی اضافه کرد: بر اساس مطالعه انجام شده در سخت‌ترین شرایط اقلیمی حوضه و حجم ذخیره آب پشت سد برای تامین شرايط زيستي در بازه ۵ رودخانه لازم است جريان پيک با دبي حداقل ۱۰ متر مکعب بر ثانيه در ماه هاي اسفند، فروردين و ارديبهشت، و در ماه هاي ديگر حداقل ۳ متر مکعب بر ثانيه در جريان باشد.
نعمتی گفت: همچنین در بازه ۶ رودخانه در ماه های اسفند، فروردین و اردیبهشت حداقل ۱۰ متر مکعب بر ثانیه و در ماه های دیگر حداقل ۲ متر مکعب بر ثانيه در جريان است.
وی افزود: در بازه ۷ نیز به خاطر زمستان گذرانی پرندگان در تالاب گاوخونی و اهمیت حضور پرندگان مهاجر، پیک ورودی آّب به تالاب برای ماه هاي آبان، آذر و دي حداقل ۸ متر مکعب بر ثانيه و در مابقي ايام سال حداقل ۱ متر مکعب بر ثانيه در جريان باشد.
رئیس اداره پژوهش و فناوری حفاظت محیط زیست استان اصفهان در پایان افزود: امید است در آینده نزدیک با راه اندازي مرکز هماهنگي پايش و آينده پژوهي رودخانه زاينده‌رود و تالاب بين المللي گاوخوني و هم افزايي کليه دستگاه هاي ذيربط به خصوص وزارت نيرو جهت حل مسائل و مشکلات حوضه گاوخوني گام هاي عملي موثري برداشته شود.