از جمله ابزارهاي مورد استفاده در رعايت پايداري توسعه مي توان به استفاده از مشاركت جوامع محلي در مديريت تالاب اشاره كرد. شواهد تا كنون نشان داده است كه مشاركت محلي در مديريت تالابها به طور معنا داري در حفظ و نگهداري يكپارچه اكولوژي و سلامت جامعه موثر مي باشد. به طوری که درجهت حفاظت از زيست بومهاي تالابي كشور، طرح حفاظت از تالابهاي ايران با حمايت ملي سازمان حفاظت محيط زيست كشور و حمايت بين المللي برنامه عمران ملل متحد( UNDP) و تسهيلات جهاني محيط زيست(GEF) از 2005 در ايران با هدف بسط و گسترش مديريت جامع زيست بومي در اكوسيستم هاي تالابي و با رويكرد زير شكل گرفته است: "اگر تصميم گيران و جوامع محلي از ارزشها و فوايد مناطق حفاظت شده تالابي آگاه شوند و در فرايند مديريت اكوسيستم هاي تالابي سهيم گردند، از مديريت پايدار اين زيست بوم هاي ارزشمند حمايت خواهند كرد. بر همين اساس مفهوم مديريت زيست بومي " مطرح گرديد. مديريت زيست بومي رويكرد حفاظتي پيشرفته اي است كه در آن حفظ محيط زيست با به رسميت شناختن بهره برداري هاي معقول اقتصادي، در نظر گرفتن نقش انسان و به ويژه جوامع محلي به عنوان بخشي از زيست بوم و همچنين در نظر گرفتن ارتباط بين اجزا در سطوح فراتر از مرزهاي ظاهري زيست بوم ها و غالبا در سطح حوضه آبخيز عملي مي گردد.
در این زمینه ظرفيت هاي جوامع محلي در شكل گيري فعاليتهاي مولد خرد، مشاركت زنان در امور اجتماعي و تقويت سازمانهاي مردم نهاد از اهمیت خاصی برخوردار است به طوري كه بتوان با مشارکت ذینفعان و جوامع محلی فشار بر منابع طبيعي پيرامون و آب تالاب را كم نمود.
بر این اساس، یکی از شرایط اصلی و پایه ای در تدوین و اجرای رویکرد مدیریت زیست بومی مشارکت کلیه ذینفعان می باشد. مشارکت آنها سبب می گردد علاوه بر لحاظ نمودن نظرات، تجارب و دانش گروه های ذیربط، اجرا، پای بندی و تداوم برنامه جامع تضمین گردد. همکاری آنها به عنوان پشتیبانی مطمئن برای برنامه و استفاده از ظرفیت و توانایی آنهاست و به برنامه تهیه شده جامعیت می بخشد لذا شناسایی و تعیین نقش و محدوده اثر ذی نفعان در تالاب و برنامه تهیه شده الزامی می باشد.
بنابراین در این بخش، جهت بررسی ابعاد اجتماعی بهره برداری از تالاب کانی برازان، از روش پيمايشي با استفاده از پرسشنامه، فرم های نظر سنجی، مصاحبه های حضوری، اسناد و اطلاعات آماری جهت جمع-آوری داده هاي مورد نياز، بهره گرفته شده است. جامعه آماری تحقیق را ذی نفعان و جوامع محلی حوزه تالاب کانی برازان مهاباد تشکیل می دهند. افراد جامعه محلی به سه دسته تقسیم شده اند؛ دسته اول جوامع روستایی حاشیه تالاب هستند که ارتباط تنگاتنگ و مستمری با تالاب دارند، دسته دوم شامل بهره برداران از تالاب یا به نوعی خریداران و همچنین فروشندگان خدمات به تالاب هستند و دسته سوم شامل کارشناسان و متخصصین حوزه تالاب در سازمان های مرتبط با تالاب کانی برازان هستند که شامل ادارات جهادکشاورزی، محیط زیست، امور منابع آب و اداره گردشگری، صنایع دستی و میراث فرهنگی می باشند. به طور کلی تمامی این افراد به عنوان دست اندرکاران و ذی نفعان تالاب کانی برازان مطرح هستند. بر این اساس در مجموع 160 نفر شامل 30 نفر کارشناس و 130 نفر حاشیه نشینان محلی تالاب در بررسی تالاب از بعد گردشگری مشارکت داشته اند و جهت ارزیابی تمایل به پرداخت خدمات اکوسیستمی تالاب تعداد 100 نفر مورد ارزیابی قرار گرفتند.